Diana Yevtukh borduurt steken van hoop in bomen en muren
In de ban van Tolkien: fantasy op wandtapijten
De meeste toeristen laten het Franse departement Creuse links liggen. Onterecht, want het is een nog grotendeels ongerepte regio waar je prachtige wandelingen kunt maken. En ook voor textielliefhebbers valt er heel wat te zien. Bijvoorbeeld het Cité Internationale de la Tapisserie in Aubusson, een museum gewijd aan de lokale tapijtkunst. In dat museum loopt momenteel een bijzonder project: veertien illustraties van Tolkien worden er over een tijdspanne van vier jaar naar levensgrote wandtapijten vertaald.
Tekst: Olu Vandenbussche
Het Cité Internationale de la Tapisserie opende in 2016 zijn deuren. Curator Bruno Ythier had meteen een ambitieus project voor ogen: hij wilde een belangrijk literair werk uit de twintigste eeuw laten vertalen naar een serie narratieve wandtapijten. Deze directe link tussen literatuur en tapijtkunst was gebruikelijk in de zestiende tot en met achttiende eeuw, maar ging daarna verloren. Zijn keuze viel al snel op de Britse auteur J.R.R. Tolkien die met zijn magnum opus In de ban van de ring de grondslag legde voor de moderne fantasy-literatuur.
Weefstaal en kaarttekening
Illustrator
Wat weinig mensen weten, is dat Tolkien ook een begenadigd illustrator was. Zijn tekeningen en aquarellen lenen zich door hun stijl en decoratieve boorden perfect voor tapijten in de ornamentele Aubusson traditie.
Tolkiens universum
Voor het project werden vier literaire werken van Tolkien geselecteerd: Brieven van de kerstman (een reeks geïllustreerde brieven die hij tussen 1920 en 1942 aan zijn kinderen schreef,) De hobbit, In de ban van de ring en Silmarillion (een bundel onafgewerkte manuscripten die postuum door zijn zoon werden gepubliceerd). Het was een hele uitdaging om de originele illustraties – die vrij klein zijn – naar levensgrote tapijten te vertalen en daarbij hun integriteit te bewaren. Toch wilde men op deze schaal werken zodat bezoekers echt ondergedompeld zouden worden in het universum van Tolkien.
Wandtapijt naast originele illustratie (A4-formaat)
“Tolkien-illustraties worden vertaald naar levensgrote tapijten"
Weefteam
Er werd een weefteam aangesteld dat de technische en esthetische parameters vastlegde waaraan de tapijten moesten voldoen. Zij wilden onder meer dat de tapijten de sfeer zouden ademen van de jaren dertig van de vorige eeuw, toen Tolkien zijn illustraties maakte. Dus werd beslist om weeftechnieken te gebruiken die toen in zwang waren aan de Nationale School voor Decoratieve Kunsten te Aubusson. Zo gebruikte men voor elke kleur een andere inslagdraad terwijl men vandaag een kleiner aantal klosjes gebruikt en deze in verschillende verhoudingen combineert om meer schakeringen te verkrijgen. De oude methode was complexer, maar resulteerde wel in intense, pure kleuren.
Wandtapijt 'The Trolls'
Verzadigde kleuren
Ook mocht er uitsluitend met wol worden gewerkt. Wol absorbeert licht, dus moest er bij het verven van de garens op worden gelet dat de kleuren zo verzadigd mogelijk waren, teneinde in de uiteindelijke wandtapijten dezelfde intensiteit te verkrijgen als in de originele illustraties. Ten slotte zocht men ook naar methodes om effecten, zoals de rimpeling in water, met eenvoudige middelen realistisch weer te geven. Zodra alle parameters vastlagen, mochten lokale weefateliers zich kandidaat stellen en werden ze geselecteerd op basis van de stalen die ze indienden.
De Hobbit
Tussen december 2017 en april 2018 werd het eerste tapijt, Bilbo komt naar de hut van de vlotelfen uitgeweven. Sindsdien werden nog vier andere tapijten gerealiseerd. Alle illustreren ze verschillende passages uit De Hobbit. Het einde van het project is voorzien voor 2021.
Hoofdbeeld: eerste realisatie van Bilbo komt naar de hut van de elven.
Meer
De blikopeners van Karen Pompe zijn blikvangers
Kwetsbaarheid, geweld, delicatesse, spanning en nostalgie in het werk van Deniz Kurdak
Tribute to Karina van Vught - A Life Dedicated to Fiber Art