De “Theemutsen”, “Heethoofden” en “Paljassen” van Carin Unverzagt
De bezielde wol van Afra Hartog
Op haar varende woonatelier, omringd door water en groen, schept de Nederlandse Afra Hartog (1951) viltsculpturen. De natuur is niet alleen haar omgeving, maar ook haar inspiratiebron: met viltnaald en wol brengt zij intuïtieve portretten tot leven waarin de verbondenheid tussen mens en natuur voelbaar is. De geur, de zachtheid en de puurheid van wol geven haar een diep gevoel van geborgenheid.
Tekst: Karmen Samson
Oorspronkelijk boetseerde Afra met klei, maar de ontdekking van naaldvilten opende een nieuwe wereld. ‘Het leek me magisch om ook met naald en wol ruimtelijk te werken.’ Wat begon als nieuwsgierigheid, groeide uit tot een ambacht dat ze op autodidactische wijze eigen maakte. Terwijl haar figuren langzaam onder haar handen ontstaan, bouwt Afra een band op met het personage. ‘Al vroeg in het proces voel ik een verbinding, en gaat het voor mij leven.’
Land Zonder Naam, 2021, 23 x 21 x 14 cm, wol
‘Het einddoel is niets, de beweging is alles.’
Evoluerende vormen in Wol
Afra werkt met korte wolvezels die speciaal geschikt zijn voor het naaldvilten en gebruikt verschillende soorten naalden, vaak bevestigd in houders. Soms kaardt ze de wol, vooral bij het mengen van kleuren. ‘Ik prik lang door, totdat het werk stevig aanvoelt en de vormen helder en bezield zijn.’ Gedurende het proces transformeert het werk; vroegere lagen blijven voelbaar en soms zelfs zichtbaar, als een evolutie uit een eerdere fase.
Compassie, 2020, 20 x 14 x 12 cm, wol.
Van wol tot wezen
In Afra’s viltsculpturen staat de mens centraal, met diens kwetsbaarheid en diepe verbondenheid met de natuurlijke wereld. Elk object ontstaat grotendeels intuïtief, zonder een strikt vooraf bepaald ontwerp. ‘Ik heb een vorm van een mens in mijn hoofd en het personage vormt zich als vanzelf. Het kan mij verrassen, en dat zijn de mooiste momenten van het maakproces.’ Door de zachte materialen en het langzame opbouwproces dragen haar beelden een stille kracht in zich. Voor Afra is het mooiste wat haar werk kan oproepen, ontroering bij de kijker.
De Zee, 2022, 35 x 18 x 10 cm, wol, foto: Birgitta van der Linden
Natuur, mens en beweging
Net als haar varende schip is Afra’s werk voortdurend in beweging. ‘Het einddoel is niets, de beweging is alles.’ Transformatie, de natuur en de mens vormen de pijlers van haar viltsculpturen, waarbij elk werk een levend proces weerspiegelt van groei en verandering.
Meer
Tamara Russell’s transformatieve verhalen over familiebanden in stiksels, textiel en keramiek
De kimono: de textiele culturele identiteit van Japan
Riëtte Sommerdijk naait portretten met de machine