In 1997 won de Hongaarse, toen nog beginnende kunstenares Eszter Bornemisza de Europese Quilt Kampioenschappen in Nederland. Deze prijs gaf haar veel erkenning. Mede daarom beëindigde Eszter, gepromoveerd in de wiskunde, een paar jaar later haar wetenschappelijke carrière om zich volledig op de textielkunst te richten.
Tekst: Marta Kargól
De passie van Eszter Bornemisza voor quilts gaat terug in de tijd: “Naaien leerde ik toen ik tiener was. Omdat ik veel kleine overgebleven stoffen had, naaide ik ze aan elkaar. Iemand zei dat ze eruitzagen als quilts.” Wat dus begon als schijnbaar toeval, ontplooide zich tot een professionele bezigheid. Tegenwoordig is Eszter verbonden met internationale netwerken van textielkunstenaars, zoals Quilt Art en 62 Group.
In het maakproces stuitte Eszter op enige obstakels. Ze kon daarmee echter creatief omgaan: “Eerst richtte ik mij op de traditionele geometrische vormen. Er was zoveel ruimte om te spelen. Het enige probleem waren de stoffen. Wat ik in Hongarije kon krijgen paste niet bij het idee van kleurgradaties dat ik voor ogen had. Ik had een aantal verfkleuren die ik eerder gebruikte voor kleding, en ik begon bedrukte stoffen te verven.” Later begon Eszter te experimenteren met textielcollage. “Ik hield van deze aanpak, omdat ik met de compositie kon spelen totdat ik het gevoel had dat ik niets meer hoefde toe te voegen.”
“Ik gebruik graag de kaart van Chicago, waarvan wordt gezegd dat het de eerste vanuit het niets geplande stad is.”
Naast textiel gebruikt Eszter ook andere materialen. “In mijn recente werk speelt krantenpapier een centrale rol. Voor mijn transparante werken vergroot ik stadskaarten op het gewenste formaat. Daarna kopieer ik ze op wateroplosbaar papier, en voeg ik enkele zwart-witte motieven, teksten of kaartfragmenten toe. Vervolgens naai ik de krant op het soluvlies en scheur overbodige onderdelen weg. Met de machine breng ik stiksel aan, op het papier – alsof het textiel is.”
De kaarten zijn geïnspireerd op zowel fictieve als echte steden. Eszter heeft een aantal favoriete steden: “Ik gebruik graag de kaart van Chicago, waarvan wordt gezegd dat het de eerste vanuit het niets geplande stad is. Ik houd van Hajduböszöszörmény, een kleine stad in Hongarije met een mooie ronde, organische middeleeuwse structuur. En van sommige Arabische steden met een gebrek aan orde, en natuurlijk Boedapest, de plaats waar ik woon.” De vele routes door de straten van steden zijn voor Eszter een visuele metafoor van de zoektocht naar eigen identiteit in de kunstwereld. Sommige straten lopen dood, andere brengen je verder.
Eszter Bornemisza geeft in juni 2019 twee workshops bij Zijdelings in Tilburg: op 25 en 26 juni een tweedaagse workshop “Designing with Collage” en 27-29 juni een driedaagse workshop “Captured in Nets”.