Kristel Peters over het kweken van schoenen van mycelia

Elk jaar worden er maar liefst 23 miljard paar (!) schoenen geproduceerd. Daarvan belandt zo’n 95% na een korte draagperiode op de afvalberg. Een gigantische verspilling van arbeid, energie en grondstoffen. De Belgische schoenontwerpster Kristel Peters wilde het roer omgooien en ging daarom enkele jaren geleden op zoek naar alternatieven. Die vond ze in mycelia en bioplastics.

Tekst: Olu Vandenbussche

“Ik experimenteerde met 3D printen en met plantaardige leders op basis van onder meer ananas”, vertelt Kristel. “Toen viel mijn oog op een oproep van de Universiteit van Utrecht om projecten in te dienen rond het werken met mycelia (zwamdraden). Het idee om zelf materialen te groeien in plaats van ze uit de natuur te nemen, vond ik verfrissend.”

“De mycelium schoen kun je na gebruik gewoon composteren.”

Zwamvlokken

Kristel schreef een voorstel om leder te kweken op basis van zwamvlokken en werd prompt geselecteerd. Aan de universiteit leerde ze hoe je mycelia kweekt en ontdekte daarna zelf hoe je er composieten van maakt. Dat schiep dan weer mogelijkheden voor de productie van schoenonderdelen als hakken die nog uit niet biologisch oplosbare materialen bestaan.

Mycelia kweken

Het kweken van mycelia bleek echter niet zonder uitdagingen. Kristel: “Je moet eerst binnen een labo de juiste groeicondities scheppen en daarna in principe op microniveau ingrijpen om bepaalde eigenschappen van het materiaal te versterken. Maar dat is zonder de juiste voorkennis heel moeilijk. Ik wou de mycelia ook meteen in de juiste vorm laten groeien, maar had hiervoor plastic mallen nodig. Nog meer afval dus. Positief was wel dat er geen overschotten waren zoals bij de conventionele schoenproductie. Daar vertrekt men van een grote lap waaruit men de verschillende patroondelen knipt, met onbruikbare restjes tot gevolg. Nog een voordeel is dat je de mycelium schoen na gebruik gewoon kunt composteren.”

Onafhankelijk

“Bioplastics zijn ongelooflijk veelzijdig”, legt Kristel uit. “Je kunt er zowel de harde als zachte onderdelen van een schoen uit vormgeven. Ze zijn transparant, je kunt er dus dingen tussen steken. Maar je kunt ze ook kleuren, erop drukken, er draden uit maken en daarmee weven of breien… Ik vind het belangrijk dat studenten weten waar hun materialen vandaan komen en ze ook zelf kunnen maken waardoor ze niet langer afhankelijk zijn van de industrie. Maar het allerbelangrijkste vind ik dat zij – en bij uitbreiding de hele maatschappij – opnieuw zorg leren dragen voor materialen.”

> Volg het baanbrekende werk van Kristel Peters