Het is maar weinigen gegeven met het hoofd een officieel bankbiljet te sieren. In sommige landen is die eer weggelegd voor het staatshoofd (uit een ver verleden), andere landen hebben een voorkeur voor grote denkers, dichters en schilders. Kunstenaar Noora Schroderus hanteert de biljetten op geheel eigen wijze.
Tekst: Frank van der Ploeg
Voor portretten op bankbiljetten wordt de hoogste formaliteit nagestreefd: strak in het pak en elke hoofdhaar in het gelid. Noora Schroderus (1982, Pirkkala, Finland) steekt lieflijk de draak met het decorum van deze bankbiljettenvips.
Bij The Bank Notes (2014-2015) borduurt Schroderus frivole kapsels op hoofden van mannen (en enkele vrouwen) met een zekere statuur. Het nieuwe blonde haar van de Noorse natuurkundige Kristian Birkeland staat rechtop als ware het geëlektrificeerd. De Chinese leider der leiders Mao Zedong is eveneens een dankbaar onderwerp, niet in de laatste plaats, omdat hij zo’n beetje alle yuanbiljetten domineert. Hij reïncarneert als regenboog-rastapunker en als Siamese drieling, verbonden via hun roze haar. Dan valt op hoe vrouwelijk zijn gelaatstrekken eigenlijk zijn.
De ‘bekende Nederlanders’ zijn in de jaren zeventig van de vorige eeuw eerst sterk geabstraheerd en vanaf de jaren tachtig vervangen door de snip, zonnebloem en vuurtoren. Ook de eurobiljetten verheerlijken geen mensen, vermoedelijk om geen land voor het hoofd te kunnen stoten.
Gelukkig voor Noora Schroderus heeft Groot-Brittannië de euro nooit omarmd, waardoor er een overvloed is aan biljetten met de beeltenis van koningin Elizabeth. Samen met de getransformeerde Amerikaanse dollarbiljetten ontstaat de serie Female Money (2016). De pounds verwijzen naar sprookjes als Alice in Wonderland, de dollarbiljetpresidenten kregen Disneykapsels.
“Dollarbiljetten krijgen Disneykapsels.”
Het verbinden van geld aan een handwerktechniek als borduren verwijst met een milde knipoog naar de naar de thuissfeer verbannen werkzaamheden van de vrouw. Handwerk heeft zich grotendeels buiten het gezichtsveld van kunst met een grote K ontwikkeld, maar de vrouwen creëerden een eigen inkomen en enige onafhankelijkheid.
Noora Schroderus is eigenlijk beeldhouwer met een breed materialenpalet, maar in al haar werkzaamheden een kapster. Ze verandert per definitie het uiterlijk van een bestaand gegeven. Of het nu metaal, steen of papier is, ‘change’ is het credo. In het geval van haar bankbiljetten niet alleen letterlijk. Ook de gedachten over vaste waarden krijgen een twist.