In wijkcentrum Koningshaven in Tilburg is van 1 november tot 13 januari 2023 een expositie te zien van 40 textiele kunstwerken. Het maken van art quilts, zoals deze kunstwerken ook worden genoemd, is een relatief jonge kunstvorm. Alle werken geven hele persoonlijke uitwerkingen aan uiteenlopende thema’s, materiaalgebruik en toevoegingen uit andere disciplines, zoals borduren, mixed media en verftechnieken. Zo kunt u kijken naar landschappen in vilt, materiaalstudies in organza, fantasieportretten gemaakt met materialen uit de kringloopwinkel en quilts die verwijzen naar een bekend schilderij of maatschappelijke thema’s.

Nieuwe samenwerking inspireert

De samenwerking tussen de negen vrouwen die samen de Brabantse Art Quilters vormen, is pas net op gang gekomen en ontstaan vanuit het Quiltersgilde. Maar ze hebben al een grote verscheidenheid aan werkstukken bij elkaar gebracht. De stukken die worden getoond, zijn gemaakt vóórdat de groep begin 2022 werd opgericht. Het doel van de Brabantse Art Quilters is om elkaar te inspireren, kennis en technieken te delen en te stimuleren tot het maken van nog veelzijdigere textiele kunstquilts. Textiel en quilts als kunstvorm dus. De leden komen hiervoor eens per kwartaal uit heel Brabant samen, in wijkcentrum Koningshaven in Tilburg. Deze expositie laat zien waar zij staan, aan het begin van hun samenwerking.

‘Ik heb er een hekel aan als ze zeggen dat ik met lapjes schilder’, aldus de Rotterdamse kunstenaar Anna (1935-1980). Tot begin jaren zestig werd textielkunst en borduurwerk niet gezien als volwaardige autonome kunstvorm. Mede dankzij Anna is textiel van een clichématig imago bevrijd en uitgegroeid tot museaal kunstobject. Hoewel ze in haar oeuvre textiel als uitgangspunt nam, verdient ook Anna’s speelse werk op papier aandacht. In beide kunstvormen gaf ze door middel van relativering en humor uitdrukking aan haar persoonlijke visie op het leven. Vanaf 15 oktober 2022 t/m 15 januari 2023 is in de tentoonstelling Anna een selectie van deze werken te zien.

Textiel
Direct nadat Anna Verweij-Verschuure eind jaren vijftig met de kunstacademie stopt, begint ze te experimenteren met materialen en technieken. Vanaf 1958 zet ze haar kunstenaarscarrière voort onder enkel haar voornaam. Niet lang daarna legt Anna zich volledig toe op textiel, het materiaal dat ze haar gehele loopbaan trouw zal blijven. Aanvankelijk stort ze zich op het ontwerpen van uitbundige abstract-expressionistische wandkleden; vanaf halverwege de jaren zestig maken deze plaats voor figuratief, conceptueel werk met persoonlijk karakter. Vaak neemt ze haar eigen lichaam als vertrekpunt: de omtrek van of verwijzing naar het menselijke figuur is een rode draad in haar oeuvre.

Het begrip van textiel als beeldende kunst staat in deze periode voortdurend ter discussie. Het materiaal was tot vlak voor die tijd nog voorbehouden aan huisvlijt. Anna geeft met haar werk een inspirerende en relativerende wending aan deze discussie. Als pionier emancipeert ze het materiaal en maakt ze de weg vrij voor kunstenaars om te kiezen voor het handwerk in hun beeldende taal.

Papier
Maar ook Anna’s werk op papier krijgt een plek in de tentoonstelling, waaronder twee tekeningen van haarzelf in een denkbeeldige tuin. De begroeiing bestaat uit geschreven woorden als ‘tegel’, ‘groen’ en ‘vingerhoedskruid’. En ook met autobiografische teksten en gedachtestromen vult Anna haar tuin en maakt ze het tot een speels en komisch geheel. Haar andere ontwerptekeningen getuigen eveneens van een humoristische, tekstuele benadering van kunst, en wijzen bovendien op een thema dat ook voorkomt in haar textielwerk. Haar oeuvre staat in het teken van transitie – gedaanteveranderingen, bloei, groei of juist verdwijning. Zo kunnen haar kleine hangende sculpturen gemaakt van drukknoopjes in één ruk van hun vorm ontdaan worden.

Dit thema krijgt een extra lading als Anna in 1978 hoort dat ze ernstig ziek is. De wetenschap dat het leven spoedig zou eindigen, heeft vermoedelijk ook veel invloed gehad op haar laatste werken. In 1980 overlijdt ze. De tekeningen en textiel dankt Kunstmuseum Den Haag aan haar man, kunstenaar Hans Verweij, die in 2006 een mooie selectie van Anna’s werk heeft geschonken.

Anni Albers
Gelijktijdig vindt in het Kunstmuseum de tentoonstelling over het kunstenaarskoppel Anni en Josef Albers plaats. Met meer dan 200 werken, laat de tentoonstelling onder meer zien hoe de ambachtelijk vervaardigde weefsels van Anni Albers (1899 -1994) de grens tussen het functionele en het esthetische vervagen. Veertig jaar later borduurt Anna hier op voort.

Vind bij deze tentoonstelling met de kunst van Willeke Klaassen een moment van rust, reflectie en plezier in een dagelijkse stimulering, een textielkunst object waar je plezier aan beleeft en steeds weer iets nieuws ontdekt. Met als inspiratie beelden en objecten die zo gewoon zijn dat we er vaak aan voorbij lopen.

Geest van de aarde, vervluchtiging. Het spreekt van wat was en wat is, vraagt naar wat blijft. Ontdek de vluchtigheid die spreekt in het samenvoegen van blijven printen van vergankelijk blad, met fossiele vormen, gezet in steen, maar toch voorbijgegaan. Deze werken brengen de fragiliteit van onze omgeving onder de aandacht en spreken van gevoel, samenhang en spanning.

Bij deze tentoonstelling is het mogelijk een audiotour te volgen. Kijk ook voor meer informatie op www.willekeklaassen.nl.

De vrije kunstwerken van de internationale textielgroep Quilt Art reizen rond door West-Europa.

Na het Verenigd Koninkrijk en Duitsland doen ze nu met de tentoonstelling Traces de High Five Art Gallery in het Nederlandse Baarle-Nassau aan.

Deze expositie is van 4 september tot en met 20 november 2022 te zien in High Five Art Gallery te Baarle-Nassau.

Deze onderscheidende expositie focust zich niet op schilderijen van verf en doek maar op werken van textiel, draad en kunststoffen. Technieken uit de textielkunst en handwerk komen samen onder de naam Fiber Art. Het werkproces, ritme, vorm en de flexibele vezels staan centraal in deze expositie. Negen kunstenaars tonen de kracht van het materiaal waar ze mee werken. Textielkunst en Fiber Art op zijn modernst. Wie denkt hier muffe pannenlappen van oma te vinden komt bedrogen uit. Laat je verrassen!

Naar jarenlange traditie hebben de leden van artistieke textielgroep Et Cetera weer een tentoonstelling op touw gezet. Deze keer kiezen ze voor een bijzondere locatie in de buurt van het GC van Haacht, waar tegelijkertijd de Internationale Textielkunst Biënnale doorgaat.

In de mooie kerk van Schiplaken tonen ze hun recentste textielcreaties met als titel: VEELZIJDIG. Niet alleen zijn deze textielkunstenaars technisch veelzijdig, ook hun inspiratie, hun ideeën en hun spinsels of spielereien gaan alle kanten uit.

Weven, vilten, verven, assembleren, naaien, borduren… Het zijn slechts enkele van de vele technieken die textielkunstenaars gebruiken. Vaak bestaat hun werk uit een combinatie van verschillende technieken. Ze verbinden vezels, schilderen met draden, verven stoffen, weven met uiteenlopende materialen, maken collages ..

Textiele technieken zijn al eeuwen oud. Toch worden ze door de leden van Et Cetera toegepast op een hedendaagse manier, met nieuwe inzichten, moderne materialen en verfrissende combinaties. De tentoonstelling  ‘VEELZIJDIG” is hiervan een mooie afspiegeling.

Elke Et Cetera kunstenaar heeft een uitgesproken eigen stijl. Samen slagen ze er telkens weer in hun werken met elkaar in dialoog te brengen en een boeiende tentoonstelling te bouwen.

De tentoonstelling ‘Van korset tot paillet, 200 jaar modegeschiedenis’ in het Veenkoloniaal Museum is vanaf 12 juni te zien in het Veenkoloniaal museum Veendam. Het museum toont een overzicht van 200 jaar modegeschiedenis en biedt de bezoeker een wandeling door de tijd aan de hand van historische topstukken.

Ieder kledingstuk vertelt zijn eigen verhaal aan de toeschouwer. Zo verandert het creatieproces van kleding met de komst van de naaimachine. Er worden veel kledingzaken opgezet, ook in en rondom Veendam. Al eerder hadden de meevarende kapiteinsvrouwen rond 1850 een enorme invloed op het straatbeeld. Het straatbeeld verandert met een nieuw kleurenpalet door de uitvinding van felle synthetische aniline verfstoffen. Mode ontketent tevens reacties. De vogelbescherming werd bijvoorbeeld opgezet als tegenreactie tegen de dieronvriendelijke dameshoeden trend eind negentiende eeuw. Bovendien verandert de functie van kleding door de jaren heen. Flonkerende charleston jurken zijn gemaakt voor vrijheid en dans.

De Veendammer fotografe Helena Vegter heeft samen met Nederlands bekendste burlesque artiest Fay Loren met historiserende kleding op historische plaatsen in Veendam een begeleidende serie foto’s gemaakt voor de tentoonstelling. Met hun persoonlijke interesse in kostuumgeschiedenis brengen ze met enkele reconstructies de historische kleding tot leven.

‘Van korset tot paillet’ laat zien dat mode zoveel meer is dan alleen esthetisch, het vertelt ons over de tijdsgeest, ontwikkelingen en cultuur van toen. Laat u deze zomer meevoeren in dit verhaal van fashion en evolutie in het Veenkoloniaal museum.

De titel van de expositie ‘Langs Geborduurde Wegen’ verwijst naar een oude Miao legende over migratie uit een ver verleden. De vele volken raakten verspreid over het zuidwesten van China en verbeelden de verhalen en legenden van hun geschiedenis in de borduurkunst op hun kleding. De expositie laat verschillende regio’s van de provincie Guizhou zien met haar specifieke streekdrachten en tradities.

De indrukwekkende collectie van Ien Rappoldt is een verwijzing naar haar niet aflatende belangstelling voor de borduurkunst én de cultuur van de Miao en andere bergvolken in Zuidwest-China.

Al in een vroegtijdig stadium erkende ze het belang van het behoud ervan en legde datgene vast wat de Miao zelf niet deden. Inmiddels zijn er heel wat toegankelijke lesboekjes verschenen, naast antropologisch/cultuurhistorisch getinte boeken. Wellicht beseften de in relatieve afzondering levende gemeenschappen eertijds niet de uitzonderlijke kwaliteit van hun borduurwerk, inmiddels weten in textiel geïnteresseerde toeristen de Miao te vinden.

Tot en met 30 december 2022 is de door haar in twee decennia opgebouwde collectie in Museum de Kantfabriek te zien. Daaronder bevinden zich absoluut unieke kledingstukken die voor musea en galeries nauwelijks meer te vinden zijn. Naast verschillende oude kostuums is er een schat aan babydraagzakken, schoenen, sieraden, manden en andere gebruiksvoorwerpen, alles even kleurrijk en aantrekkelijk.

In Museum de Kantfabriek is van 23 OKTOBER t/m 30 DECEMBER ‘Enlighten me’ opgesteld voor het publiek.

Dit is een kunstproject van textielkunstenaar Minke van de Zande waaraan ze drie jaar werkte.

Op 15 juli 2022 was dan eindelijk de grote dag: de presentatie van ‘Enlighten me’, een uil waarvoor de levende Marnix (via Ruben van Maaren roofvogels) als voorbeeld diende. De veren zijn met ongelooflijk veel geduld en precisie opgebouwd uit minieme stukjes stof, draadjes en pluisjes. De verentekening maakte ze met naaldkant waarvoor ze met de hand, uit verschillende kleuren samengestelde, draden draaide.

Voor de 3D geprinte poten, snavel en ogen werkte ze samen met Luximprint, een bedrijf in Wemeldinge, dat decoratieve en functionele optische kunststoffen produceert. Een deel van hun specialisatie bestaat uit probleemoplossende kennis van, en ervaring met, conventioneel toegepaste technologieën wereldwijd. De artistieke gedrevenheid van de twee oprichters gaf de doorslag om met Minke in zee te gaan. Waarschijnlijk speelde ook hun nieuwsgierigheid naar het slagingspercentage van dit wel zeer ongebruikelijke project een rol.

Het bekijken van het kunstwerk wordt ingeleid door een korte film met de roep van een uil in de nacht. Vervolgens gaat de donkerte gefaseerd over in het licht van de opkomende zon tot op volle sterkte. Muziek en gesproken tekst sluiten perfect aan op wat er gebeurt.

De volgende stap is dat de bezoeker binnentreedt in een donkere ruimte waarin Minke’s uil zich in volle glorie laat zien.
Het werk van Minke is gevat in een 3D lijst met dezelfde lichtschakeringen als die in de film te zien zijn.
De wijze waarop Minke de textiele technieken, die ze door zelfstudie heeft verworven, gebruikt in haar kunstwerk is onnavolgbaar.

Het unieke project ‘Enlighten me’ is alleen met eigen ogen te ervaren.

Traces

Van 11 september tot en met 20 november 2022 is in High Five Art Gallery te Baarle-Nassau de tentoonstelling Traces te zien van de internationale groep Quilt Art. Lees meer over deze tentoonstelling in TxP261 of in dit online artikel op onze website.

> Foto: Sue Hotchkiss, Breakdown, 2019, 115 x 86 cm.