Kwetsbaarheid, geweld, delicatesse, spanning en nostalgie in het werk van Deniz Kurdak
Haute Bordure: van platsteek tot Frans knoopje
Van platsteek tot Frans knoopje en van de japon van koningin Máxima tot het spijkerjack van Ronnie Flex. Het Fries Museum pakt uit met haar grote overzichtstentoonstelling over vier eeuwen borduurwerk in de mode. Duidelijk is dat het borduren van kledingstukken meer dan een stoffige techniek en vrouwelijk tijdverdrijf is: tot de dag van vandaag draagt het bij aan je identiteit en status.
Tekst: Sandra Mackus
Al bij binnenkomst lijkt er een statement te worden gemaakt.
Viktor & Rolf, Dots (First Couture Collectie), 1997-98, polyamide, nylon, kralen, pailletten.
De jurk Dots die door het mannelijke ontwerpersduo Viktor & Rolf is gemaakt, zet de geborduurde applicaties centraal. Door de borduurring in hun jurk te verwerken, wordt het traditionele ambacht letterlijk omlijst. Dat borduren niet aan vrouwen is voorbehouden bleek al in de achttiende eeuw. Het waren vaak mannelijke kleermakers die verfijnde decoraties op (mannelijke) kledij aanbrachten.
In de negentiende eeuw werd borduren een tijdverdrijf voor vrouwen. Borduurpatronen circuleerden van generatie op generatie en waren vaak streekgebonden.
Avondjapon, gemaakt voor koningin Máxima der Nederlanden, Jan Taminiau, 2015, zijde, kralen, pailletten.
Dankzij patronenboeken kon iedereen, met een makkelijke kruissteek, kledingstukken decoreren en was borduurwerk niet alleen een luxeproduct. Borduren is altijd aan mode onderhevig geweest, zo was Berlijns wolwerk een rage in de negentiende eeuw.
Identiteit
Piet Zwart ontwierp in het begin van de negentiende eeuw een kledingstuk, dat aansloot bij de reformbeweging. Het soepele jurkje dat door zijn vrouw Rie van sierlijke steekjes werd voorzien,
Doop- of draagjurken, negentiende eeuw.
moest de autonomie en esthetische smaak van het kind bevorderen. Aan de kledij was het gedachtegoed van de ouders af te lezen.
Ingetogen pronkstukken
In Nederland was opvallend vaak witte kleding met wit borduursel te zien. De witte draden gaven niet af tijdens de was en een helderwit kledingstuk gold lang als statussymbool. Doopjurkjes, slabbetjes, maar ook onderjurken werden van ingewikkelde decoraties voorzien, die nauwelijks zichtbaar waren.
De vier japonnen van achtereenvolgens koningin Wilhelmina, Juliana, Beatrix en Máxima vormen de kers op de taart. Dat borduurwerk ook in de koninklijke familie een luxeproduct is, blijkt uit het feit dat diverse jurken in de loop der jaren zijn vermaakt en opnieuw gedragen. De door Jan Taminiau ontworpen avondjurk uit 2015 is gebaseerd op het behang in de Japanse zaal van Huis ten Bosch, waarmee koningin Máxima op het staatsieportret staat afgebeeld.
> Naar de expositie Haute Bordure
Meer
Tribute to Karina van Vught - A Life Dedicated to Fiber Art
José Ras en haar Sous-vêtements, een verlangen voorbij functionaliteit
Together in Diversity’ bij High Five Art Galerie