Met haar Sous-vêtements serie maakt de Nederlandse José Ras (1950) werken geïnspireerd op een kledingstuk normaal gesproken verborgen blijft: ondergoed, specifiek dat van vrouwen. José speelt met het functionele idee van een onderbroek en gebruikt het als metafoor voor liefde, geluk en passie. Haar zoektocht resulteert in werk dat zowel lieflijk en romantisch als sensueel en spannend is.
Tekst: Karmen Samson
Haar inspiratie voor deze serie komt uit een reeks kunstjassen die José in de jaren 80 maakte en tijdens een show presenteerde. Bij de presentatie werden de jassen uitgedaan, waardoor het ondergoed zichtbaar werd. Toen ze twee jaar geleden een schets van dit project terugvond, besloot ze hier opnieuw verder mee te gaan, maar deze keer in de vorm van symbolische onderbroeken. “De functie van de onderbroek heb ik ondergeschikt gemaakt; het patroon en de symboliek zijn belangrijker.”
Metaforen voor liefde en passie
Deze symboliek speelt een cruciale rol, evenals de verschillende illustraties die José toevoegt, die krachtige representaties vormen. Bijvoorbeeld, de vijg, een symbool van vruchtbaarheid, en het vijgenblad vertegenwoordigen zowel het mannelijke als het vrouwelijke. De paarse kleur van de vijg en de lichtgevende koperdraad zijn complementair aan elkaar. ‘Door de Sous-vêtements serie te maken, kan ik verschillende metaforen gebruiken die onder andere met liefde en passie te maken hebben.'
Zichtbare rafels, kreukels en draadjes
José werkt vaak met oude stoffen die ze op rommelmarkten vindt. Zijde heeft haar voorkeur vanwege de zachte aanraking, terwijl ze linnen waardeert om zijn neiging om snel te rafelen en te kreuken. Maar José beperkt zich niet alleen tot stoffen; ze combineert ook papier met stof, plakt ze op elkaar en knipt er gaten in. Ze zoekt naar combinaties van verschillende materialen. In haar werk blijft alles zichtbaar: draadjes worden niet afgewerkt, en rafels blijven bewust intact. Wat de voorkant is, kan ook de achterkant zijn.
Samenkomst van technieken en verbeelding
Binnen haar werk zijn diverse technieken te ontdekken, zoals rijgsteken, stiksteken, overhandse steek, zigzag, watteren, haken en breien. Ze past deze toe op verschillende dragers zoals papier, linnen en katoen. “Deze gemengde technieken gebruik ik met vrijheid en creativiteit, waarbij het proces centraal staat.” Door deze technieken op unieke wijze te combineren, creëert José werk dat de verbeelding prikkelt.