Zijde: van knisperende stof tot supervezel

Zijde is méér dan een vezel geproduceerd door de zijderups of weelderige stoffen. Acht sprekers brachten donderdag 12 april 2018 tijdens het symposium van de Textielcommissie over zijde verrassende verhalen over – onder meer – duurzame productietechnieken, sciencefictionachtige toepassingen en de conservatie van een adembenemende garderobe.

Tekst: Monika Auch

Traditionele productie van zijde

Ien Rappoldt reisde vele malen naar China om de traditionele productie van zijdevilt te bestuderen. Rupsen spinnen op vierkante plankjes zijdevilt dat in kleurrijke kostuums wordt verwerkt. Urenlang zitten vrouwen naast een vierkant plankje om erop te letten dat de rupsen er niet af vallen of zich verstrikken in de ragfijne lagen zijdevilt. Loan Oei vertelde over de duurzame bewerkingstechnieken van de prachtige ‘Mud Silk’ of ‘Canton Silk’, en ingenieur Elizabeth Visser presenteerde de productie van wilde zijde in Afrika als economisch, duurzaam verdienmodel.

Restauratoren Marijke de Bruijne en Sjoukje Telleman aan het werk

Zijde als koopwaar

Bijdragen door conservatoren en restauratoren illustreerden de lange geschiedenis van zijde als koopwaar. Sjoukje Colenbrander vertelde over het sjoemelen met zijde in de zeventiende eeuw, gedocumenteerd in steeds venijniger wordende bezwaarbrieven van Amsterdamse kooplui. Conservator René Lugtigheid verhaalde over het hergebruik van zijden japonnen die per testament werden overgedragen aan de kerk en tot kerkgewaden werden vermaakt.

Texels scheepswrak

Restaurator Marijke de Bruijne werkte mee aan het spannende onderzoeksproject naar de textiele schat uit het Texelse scheepswrak. Topvondst is een complete japon uit de zeventiende eeuw. Het is uitzonderlijk dat textiel na bijna vierhonderd jaar op de zeebodem te hebben gelegen in een dergelijke goede staat naar boven werd gehaald. Het onderzoek werpt nieuwe vragen op over conservatiemethodes.

Sterker dan staal

Ria van Els-Dubbelaar vertelde over de devaluatie van het begrip zijde door de commercie – zo is het begrip ‘synthetische zijde’ een contradictio in terminis, ofwel: onzin! Haar bijdrage over zijde in de éénentwintigste eeuw was de introductie voor het boeiende verhaal van professor Fritz Vollrath van de Oxford Silk Group. Vollrath’s team doet op moleculair niveau onderzoek naar zijde. Ze focussen op zijde gesponnen door spinnen en toekomstige toepassingen. De verbazingwekkende eigenschappen van het materiaal – sterker dan staal en Kevlar, bio-afbreekbaar en bio-compatibel, dus te gebruiken in protheses –, maar gesponnen door kleine diertjes, versterkt juist de magie van zijde.

Het symposium was perfect georganiseerd met ter zake doende actuele informatie en ruim tijd om te netwerken. Een publicatie van de bijdragen in de serie ‘Studies in textiel’ volgt.

Coverbeeld: zijden jurk met verstelnaden.

> Naar de website van de Textielcommissie

Artikelen geordend op techniek

Overzicht textielkunstenaars